از همه جا برای همه ایرانیان

در نخستین روز تابستان سال 654 میلادی (در آن سال؛ 22 ژوئن و برابر یکم تیرماه) به تصرف عرب درآمد که «مجاشع بن مسعود سلمی» فرماندهی آنان را بر عهده داشت. مولف تاریخ «منتظم ناصری» وقوع این رویداد را سال 651 میلادی مطابق سال 31 هجری ذکر کرده است.
     هنگام تصرف کرمان، هنوز یزدگرد سوم ـ شاه ساسانی ـ زنده و در شهر مرو بود که وی نیز در همین سال ترور شد.
     «مجاشع» پس از تصرف کرمان و دعوت شهروندان به اسلام، به دلایل امنیتی اجازه نداد که سپاهیانش در شهر مستقر شوند؛ زیرا شنیده بود که کرمانیان به آیین زرتشت تعصب می ورزند و شدیدا ناسیونالیست هستند. بنابراین، لشکریان او در یک روستای کوچک در چهار فرسنگی جنوب شهر کرمان (که بعدا معروف به قنات غسّان شد) خیمه زدند و مستقر شدند. سپس نواحی دیگر کرمان تا «سند» به تصرف مسلمانان درآمد، ولی همچنان شهر کرمان مرکز حکومت منطقه بود.
    با وجود سقوط شهر کرمان؛ تا سالها، بسیاری از مناطق کوهستانی ایالت کرمان تسلیم نشده بودند از جمله منطقه «راین Rayen» که دژی مستحکم داشت، و در دامنه کوه هزار واقع شده است.
     در آن زمان فرماندهی سپاه فاتح برای سکونت عربهای مهاجر که همیشه در پی لشکر در حرکت بودند «قریة العرب» را در ایالت کرمان ساخت که کرمانیان آن را «ده تازیان» می نامیدند و هنوز هم بعضی از مردم به همین نام می خوانند.
    در همین سال (654 میلادی) سرزمین های شرقی دیگر ایران از جمله سیستان، قندهار و کابل به دست اعراب افتاد که شهر زرنگ (زرنج) به عنوان حکومت نشین آنها تعیین شده بود.
    درباره احساسات شدید ناسیونالیستی کرمانیان نوشته اند که مردم این استان که در سابق وسیعتر و شامل قسمتی از سواحل دریای عمان بود، با این که قرنها حکمران سلجوقی و قراختائی (Turkic) داشتند، حتی یک واژه از زبان این دو قوم را یاد نگرفتند.
    هزار و 140 سال بعد در همین ماه (17 ژوئن 1794) شهر کرمان که بیش از یک ماه در محاصره نیروهای آغامحمدخان قاجار بود سقوط کرد و خان [ایل مغول تبار] قاجار دستور بیرون آوردن بیست هزار جفت چشم از مردان، قتل چهار هزار نفر دیگر، فروش اسیران به بردگی و تخریب کرمان را صادر کرد. چنین فاجعه بشری نهایت وحشی گری بشمارآورده شده است.

گنبد جبلیه (کرمان)